«В США бумажка "диплом" ничего не решает»
Этих ребят когда-то отчислили из белорусских университетов, а они ни капли не жалеют
CITYDOG.BY
Белорусская реальность беспощадна: если вы студент и активно высказываете свою гражданскую или политическую позицию, есть большие шансы, что у вас начнутся проблемы с учебой.
Интернет-журнал о Минске CityDog.by поговорил с тремя ребятами, которых много лет назад отчислили из универов, – вот к чему их привел такой кульбит судьбы.
Интернет-журнал о Минске CityDog.by поговорил с тремя ребятами, которых много лет назад отчислили из универов, – вот к чему их привел такой кульбит судьбы.
Франак Вячорка
Адлічылі з журфака, трапіў ў войска: «Потым я вучыўся ў Варшаве і ў Вашынгтоне»
– Калі я пачаў актыўна займацца грамадскай дзейнасцю, калі пачаў трапляць у медыя, думаю, на журфак сталі ціснуць: «Як гэта так, у вас такія студэнты вучацца».
Першы раз успыхнуў канфлікт летам 2007 года, у ліпені, калі мяне пасадзілі на сем сутак за падрыхтоўку несанкцыянавай акцыі, хаця ніякай акцыі там не было. І пасля таго, як я адсядзеў (летам, нічога не прапусціў), у верасні склікалі нараду і агучылі мне вымову за адсідку. Маўляў, я парушыў нейкія этычныя стандарты, правілы студэнтаў і г.д.
Другі раз адбыўся канфлікт узімку 2008 года, у студзені. Я прыйшоў на суд падтрымаць Юлію Сяўцову, а ўсіх, хто прыйшоў туды, затрымалі за «дробнае хуліганства».
Я адсядзеў 15 сутак, прапусціў два іспыты – гэта было падчас сесіі. Калі выйшаў з турмы, прыйшоў пераздаць, мне сказалі, што пераздачы немагчымыя – «няўважлівая прычына» і «трэба здаваць камісіі».
Мне паставілі 2 па беларускай мове і 0 па рускай літаратуры і адлічылі за акадэмічную непаспяховасць. Да таго ў мяне быў сярэдні бал 8,7.
Як я змагаўся за аднаўленне ва ўніверы
– Я пачаў пісаць скаргі і патрабаваць аднаўлення. У армію мяне не адразу забралі, год цягалі паралельна па ваенкаматах і вайсковых шпіталях, але я быў не годны да службы. Я судзіўся з універсітэтам: ці ты мірышся і прымаеш гэта незаконнае адлічэнне, ці даказваеш, што ўніверсітэт не мае рацыі.
Але аднаўлення я так і не атрымаў, ні ў выніку судовых працэсаў, ні пасля войска. Калі я выйшаў, яны па законе абавязаны былі мяне аднавіць, бо, калі ты адслужыў тэрміновую службу, табе павінны даць бясплатнае месца ва ўніверсітэце, калі такое ёсць. Мне адмовілі, здаецца, 11 універсітэтаў – усе адказалі, што няма месцаў.
– Калі я пачаў актыўна займацца грамадскай дзейнасцю, калі пачаў трапляць у медыя, думаю, на журфак сталі ціснуць: «Як гэта так, у вас такія студэнты вучацца».
Першы раз успыхнуў канфлікт летам 2007 года, у ліпені, калі мяне пасадзілі на сем сутак за падрыхтоўку несанкцыянавай акцыі, хаця ніякай акцыі там не было. І пасля таго, як я адсядзеў (летам, нічога не прапусціў), у верасні склікалі нараду і агучылі мне вымову за адсідку. Маўляў, я парушыў нейкія этычныя стандарты, правілы студэнтаў і г.д.
Другі раз адбыўся канфлікт узімку 2008 года, у студзені. Я прыйшоў на суд падтрымаць Юлію Сяўцову, а ўсіх, хто прыйшоў туды, затрымалі за «дробнае хуліганства».
Я адсядзеў 15 сутак, прапусціў два іспыты – гэта было падчас сесіі. Калі выйшаў з турмы, прыйшоў пераздаць, мне сказалі, што пераздачы немагчымыя – «няўважлівая прычына» і «трэба здаваць камісіі».
Мне паставілі 2 па беларускай мове і 0 па рускай літаратуры і адлічылі за акадэмічную непаспяховасць. Да таго ў мяне быў сярэдні бал 8,7.
Як я змагаўся за аднаўленне ва ўніверы
– Я пачаў пісаць скаргі і патрабаваць аднаўлення. У армію мяне не адразу забралі, год цягалі паралельна па ваенкаматах і вайсковых шпіталях, але я быў не годны да службы. Я судзіўся з універсітэтам: ці ты мірышся і прымаеш гэта незаконнае адлічэнне, ці даказваеш, што ўніверсітэт не мае рацыі.
Але аднаўлення я так і не атрымаў, ні ў выніку судовых працэсаў, ні пасля войска. Калі я выйшаў, яны па законе абавязаны былі мяне аднавіць, бо, калі ты адслужыў тэрміновую службу, табе павінны даць бясплатнае месца ва ўніверсітэце, калі такое ёсць. Мне адмовілі, здаецца, 11 універсітэтаў – усе адказалі, што няма месцаў.
Чаму памерла мая маці
– І бацька, і маці мяне падтрымлівалі, усе хадзілі на судовыя працэсы. Мая маці была асноўным маторам змагання. Яна пастаянна спрабавала прыехаць у Мазыр, дзе я служыў, проста каб пабачыцца, а яе ніколі не пускалі на КПП, і ў выніку яна ехала ўсю ноч у Мазыр, усю ноч назад – і ўсё бессэнсоўна. Амаль кожныя выхадныя яна прыязджала, і гэта вельмі падкасіла яе здароўе.
Неўзабаве пасля майго вызвалення яна памерла, у яе быў інсульт. І гэта было вельмі нечакана.
Што са мной здарылася пасля войска
– Калі выйшаў з войска ў красавіку 2009 года, я адразу пайшоў шукаць магчымасць вучыцца, падаваў заявы ва ўніверсітэты. Але ўсе ўніверсітэты мне адмовілі.
Тады міністэрства адукацыі Польшчы прапанавала мне працягнуць вучобу ў іх. У Варшаўскім універсітэце я здаў два курсы за адзін, такую хуткую экспрэс-праграму. Вучыўся там на факультэце журналістыкі і палітычных навук, спецыялізацыя «Піяр і медыямаркетынг». Потым два гады вучыўся ў Вашынгтоне – вывучаў міжнарожную камунікацыю.
Зараз я працую на «Радыё Свабода», а яшчэ працую ў адной міжнароднай арганізацыі аналітыкам. Я пабачыў, што нашмат больш карысці магу зрабіць не ў актывісцкай дзейнасці, а ў журналісцка-медыйнай. Актывізм у Беларусі – гэта вельмі кароткаэфектнае: каб у нас быць актывістам, трэба быць гатовым на працягу доўгіх гадоў біць у сцяну, разлічваючы, што праб'еш. А журналістыка і іншыя крэатыўныя сферы дапамагаюць знайсці нечаканае вырашэнне.
Часам я думаю, што, калі б мяне не адлічалі і не забіралі ў восйка, усё магло скласціся няправільна.
– І бацька, і маці мяне падтрымлівалі, усе хадзілі на судовыя працэсы. Мая маці была асноўным маторам змагання. Яна пастаянна спрабавала прыехаць у Мазыр, дзе я служыў, проста каб пабачыцца, а яе ніколі не пускалі на КПП, і ў выніку яна ехала ўсю ноч у Мазыр, усю ноч назад – і ўсё бессэнсоўна. Амаль кожныя выхадныя яна прыязджала, і гэта вельмі падкасіла яе здароўе.
Неўзабаве пасля майго вызвалення яна памерла, у яе быў інсульт. І гэта было вельмі нечакана.
Што са мной здарылася пасля войска
– Калі выйшаў з войска ў красавіку 2009 года, я адразу пайшоў шукаць магчымасць вучыцца, падаваў заявы ва ўніверсітэты. Але ўсе ўніверсітэты мне адмовілі.
Тады міністэрства адукацыі Польшчы прапанавала мне працягнуць вучобу ў іх. У Варшаўскім універсітэце я здаў два курсы за адзін, такую хуткую экспрэс-праграму. Вучыўся там на факультэце журналістыкі і палітычных навук, спецыялізацыя «Піяр і медыямаркетынг». Потым два гады вучыўся ў Вашынгтоне – вывучаў міжнарожную камунікацыю.
Зараз я працую на «Радыё Свабода», а яшчэ працую ў адной міжнароднай арганізацыі аналітыкам. Я пабачыў, што нашмат больш карысці магу зрабіць не ў актывісцкай дзейнасці, а ў журналісцка-медыйнай. Актывізм у Беларусі – гэта вельмі кароткаэфектнае: каб у нас быць актывістам, трэба быць гатовым на працягу доўгіх гадоў біць у сцяну, разлічваючы, што праб'еш. А журналістыка і іншыя крэатыўныя сферы дапамагаюць знайсці нечаканае вырашэнне.
Часам я думаю, што, калі б мяне не адлічалі і не забіралі ў восйка, усё магло скласціся няправільна.
Адлічылі, беспаспяхова хацеў аднавіцца ва ўніверы: «Зараз у мяне свой бізнес»
– Я на першым курсе пачаў займацца грамадскай дзейнасцю: трапіў на праект «Акадэмія студэнцкага лідарства», пачаў займацца студэнцкім самакіраваннем. Я меў сувязі і сяброў сярод выкладчыкаў і нават адміністрацыі, якія дзяліліся інфармацыяй і паказвалі, што праблем вельмі шмат.
Я спрабаваў зрабіць праблемы самакіравання бачнымі, таму што заўсёды лічыў: праблему немагчыма вырашыць, пакуль яна нябачная.
Уся гэта мая актыўнасць універсітэту не падабалася: яшчэ на першым курсе кожныя два тыдні я пачаў хадзіць у адміністрацыю на прафілактычныя размовы. Часам на лекцыю ў паточную аўдыторыю, дзе сто чалавек, заходзяць прадстаўнікі дэканата і проста запытваюць: «Ці ёсць Яўген Міхасюк?» Калі казалі, што няма, праверка адразу заканчвалася.
Мяне спрабавалі адлічыць у 2016 годзе, у зімовую сесію, але тады не атрымалася. Я пераздаваў некалі іспытаў. Памятаю, неяк сустрэў на вуліцы выкладчыка, які мяне завальваў: ён выбачыўся і казаў, што раней і сам быў у ЗБС (Задзіночанне беларускіх студэнтаў) і змагаўся за Беларусь. «Але зараз іншыя часы, ты ж і сам усё разумееш!»
Самае крыўднае ў гэтай сітуацыі было тое, што мяне хацелі адлічыць за непаспяховае навучанне. Яны маглі б за палітыку – і напісаць, маўляў, ты нам проста не падабаешся, чувак, бо займаешся палітыкай, а нам тут такія не патрэбны.
Я сышоў у акадэмадпачынак. У 2017-м вырашыў, што лагічней аднавіцца напачатку семестра, каб адвучыцца, здаць іспыты. Але мне сказалі, што, пакуль я быў у адпачынку, БДУ перайшоў на Балонскую сістэму навучання, і цяпер у нас не пяць год навучання, як я вучыўся, а чатыры. І таму мне трэба здаць велічэзную акадэмічную розніцу.
Была трэшовая сітуацыя – у выніку я вырашыў, што нават не буду гэтым займацца.
Як гэта – жыць і працаваць без дыплома
– Для маёй сям'і і для бацькоў было важна, каб у мяне быў дыплом, каб я скончыў універсітэт. Але яны ведалі, што я займаўся і цікавіўся палітыкай з восьмага класа, ведалі мой характар.
Таму падтрымка была – і гэта вельмі важна: у цябе тыл, камфорт, ты разумееш, што ўніверсітэт – гэта ерунда. Калі мяне адлічылі, бацькі толькі сказалі: «Шкада, што ты столькі часу правёў там і не атрымаў дыплом».
Я стаў актыўна займацца грамадскай дзейнасцю: уваходзіў у Раду ЗБС (гэта займала даволі шмат часу), працаваў у грамадскіх арганізацыях.
– Я на першым курсе пачаў займацца грамадскай дзейнасцю: трапіў на праект «Акадэмія студэнцкага лідарства», пачаў займацца студэнцкім самакіраваннем. Я меў сувязі і сяброў сярод выкладчыкаў і нават адміністрацыі, якія дзяліліся інфармацыяй і паказвалі, што праблем вельмі шмат.
Я спрабаваў зрабіць праблемы самакіравання бачнымі, таму што заўсёды лічыў: праблему немагчыма вырашыць, пакуль яна нябачная.
Уся гэта мая актыўнасць універсітэту не падабалася: яшчэ на першым курсе кожныя два тыдні я пачаў хадзіць у адміністрацыю на прафілактычныя размовы. Часам на лекцыю ў паточную аўдыторыю, дзе сто чалавек, заходзяць прадстаўнікі дэканата і проста запытваюць: «Ці ёсць Яўген Міхасюк?» Калі казалі, што няма, праверка адразу заканчвалася.
Мяне спрабавалі адлічыць у 2016 годзе, у зімовую сесію, але тады не атрымалася. Я пераздаваў некалі іспытаў. Памятаю, неяк сустрэў на вуліцы выкладчыка, які мяне завальваў: ён выбачыўся і казаў, што раней і сам быў у ЗБС (Задзіночанне беларускіх студэнтаў) і змагаўся за Беларусь. «Але зараз іншыя часы, ты ж і сам усё разумееш!»
Самае крыўднае ў гэтай сітуацыі было тое, што мяне хацелі адлічыць за непаспяховае навучанне. Яны маглі б за палітыку – і напісаць, маўляў, ты нам проста не падабаешся, чувак, бо займаешся палітыкай, а нам тут такія не патрэбны.
Я сышоў у акадэмадпачынак. У 2017-м вырашыў, што лагічней аднавіцца напачатку семестра, каб адвучыцца, здаць іспыты. Але мне сказалі, што, пакуль я быў у адпачынку, БДУ перайшоў на Балонскую сістэму навучання, і цяпер у нас не пяць год навучання, як я вучыўся, а чатыры. І таму мне трэба здаць велічэзную акадэмічную розніцу.
Была трэшовая сітуацыя – у выніку я вырашыў, што нават не буду гэтым займацца.
Як гэта – жыць і працаваць без дыплома
– Для маёй сям'і і для бацькоў было важна, каб у мяне быў дыплом, каб я скончыў універсітэт. Але яны ведалі, што я займаўся і цікавіўся палітыкай з восьмага класа, ведалі мой характар.
Таму падтрымка была – і гэта вельмі важна: у цябе тыл, камфорт, ты разумееш, што ўніверсітэт – гэта ерунда. Калі мяне адлічылі, бацькі толькі сказалі: «Шкада, што ты столькі часу правёў там і не атрымаў дыплом».
Я стаў актыўна займацца грамадскай дзейнасцю: уваходзіў у Раду ЗБС (гэта займала даволі шмат часу), працаваў у грамадскіх арганізацыях.
Яўген Міхасюк
А пасля пайшоў працаваць: у мяне амаль ніколі не запытвалі пра дыплом. Праца знаходзіцца праз рэпутацыю, праз асабістыя кантакты, нейкія кейсы, калі ты працаваў і штосьці рабіў. Напрыклад, калі я працаваў на адным буйным беларускім прадпрыемстве digital-спецыялістам, то моцна змяніў іх сацсеткі – і вось гэта лепш кажа пра мяне, чым дыплом.
Зараз у мяне свой бізнес, які мы запусцілі разам з кампаньёнкай, звязаны з юрыдычнымі кансультацыямі наконт працаўладкавання і размеркавання. А другі накірунак – гэта тое, на чым я заўсёды зарабляў грошы: digital-маркетынг.
Адлічэнне моцна паўплывала, але не думаю, што ў горшы бок, хутчэй у лепшы. Мне падаецца, што ўніверсітэт – гэта не нейкая стартавая кропка жыцця, і яго няскончванне таксама не ставіць кропку на жыцці.
Калі хочаце быць паспяховымі, то гэта звязана з вашымі асабістымі якасцямі і здольнасцямі.
Зараз у мяне свой бізнес, які мы запусцілі разам з кампаньёнкай, звязаны з юрыдычнымі кансультацыямі наконт працаўладкавання і размеркавання. А другі накірунак – гэта тое, на чым я заўсёды зарабляў грошы: digital-маркетынг.
Адлічэнне моцна паўплывала, але не думаю, што ў горшы бок, хутчэй у лепшы. Мне падаецца, што ўніверсітэт – гэта не нейкая стартавая кропка жыцця, і яго няскончванне таксама не ставіць кропку на жыцці.
Калі хочаце быць паспяховымі, то гэта звязана з вашымі асабістымі якасцямі і здольнасцямі.
Яўген Іванюк
Адседзеў за Плошчу, не змог здаць іспыты – і адлічылі: «Тут, у ЗША, паперка "дыплом" нічога не вырашае»
– За два дні да выбараў 2006 года я размаўляў з кадэбэшнікам у кабінеце прарэктара. Пасля таго, як мяне пасадзілі за ўдзел у Плошчы, у мяне быў ператрус у інтэрнаце. Пасля «сутак» мяне ўвесь час выклікалі ў дэканат, а потым я даведаўся, што выкладчыкі ледзь не кожны дзень пісалі справаздачу пра мяне: чым займаўся, што рабіў.
Было дзіўна, бо, з аднаго боку, адміністрацыя папярэджвала, тэлефанавала бацькам, пагражала адлічыць, тлумачальныя брала ўвесь час. А з іншага – некаторыя выкладчыкі, наадварот, дапамагалі і падтрымлівалі.
Пасля затрымання за ўдзел у Плошчы мне далі папярэджанне за пропускі, я прынёс даведку з Акрэсціна. Тады міністр адукацыі Радзькоў сказаў, што ўсіх, каго затрымалі на Плошчы, не маюць права за гэта адлічыць. Я гэтым і скарыстаўся.
Але не здаў тры іспыты. Не магу сказаць, што быў супервучнем і вучыўся на «выдатна», але вучыўся сярэдне, усе іспыты здаваў. І тут адказваў на тым узроўні, што мусілі паставіць мінімальную адзнаку, але не паставілі.
Калі зразумеў, што адлічваюць, ужо было позна. Хадзіў, спрабаваў пераздаць, а мне не давалі.
Моцных эмоцый не было, проста: «Ну ок, адлічылі». Была думка паехаць у Польшчу, тады пачыналася праграма Каліноўскага, але вырашыў, што не паеду.
– За два дні да выбараў 2006 года я размаўляў з кадэбэшнікам у кабінеце прарэктара. Пасля таго, як мяне пасадзілі за ўдзел у Плошчы, у мяне быў ператрус у інтэрнаце. Пасля «сутак» мяне ўвесь час выклікалі ў дэканат, а потым я даведаўся, што выкладчыкі ледзь не кожны дзень пісалі справаздачу пра мяне: чым займаўся, што рабіў.
Было дзіўна, бо, з аднаго боку, адміністрацыя папярэджвала, тэлефанавала бацькам, пагражала адлічыць, тлумачальныя брала ўвесь час. А з іншага – некаторыя выкладчыкі, наадварот, дапамагалі і падтрымлівалі.
Пасля затрымання за ўдзел у Плошчы мне далі папярэджанне за пропускі, я прынёс даведку з Акрэсціна. Тады міністр адукацыі Радзькоў сказаў, што ўсіх, каго затрымалі на Плошчы, не маюць права за гэта адлічыць. Я гэтым і скарыстаўся.
Але не здаў тры іспыты. Не магу сказаць, што быў супервучнем і вучыўся на «выдатна», але вучыўся сярэдне, усе іспыты здаваў. І тут адказваў на тым узроўні, што мусілі паставіць мінімальную адзнаку, але не паставілі.
Калі зразумеў, што адлічваюць, ужо было позна. Хадзіў, спрабаваў пераздаць, а мне не давалі.
Моцных эмоцый не было, проста: «Ну ок, адлічылі». Была думка паехаць у Польшчу, тады пачыналася праграма Каліноўскага, але вырашыў, што не паеду.
Чым я займаюся зараз
– Вышэйшую адукацыю я так і не атрымаў і ў 2011-м з'ехаў у ЗША. Зараз працую праграмістам, я IOS developer у кампаніі Comcast, гэта вельмі буйная кампанія ў ЗША. Я вучыўся сам, браў тут кароткатэрміновыя курсы па праграміраванні.
Наконт адукацыі – усё залежыць ад таго, дзе хочаш працаваць. Калі ў навуковай сферы, усё роўна патрэбна computer science, а калі хочаш проста працаваць праграмістам, то можаш не ісці ва ўнівер. Тут галоўнае – твае навыкі, уменне камунікаваць з людзьмі, тое, як ты сябе можаш падаць. Таму калі ты маеш вось гэтыя здольнасці, то і стаж напрацоўваецца.
Цяжка сказаць, ці паўплывала на мяне адлічэнне. Хіба што не моцна. А калі б мне вельмі спатрэбілася адукацыя, захацелася б вучыцца – я б пайшоў вучыцца тут. Але я проста не хачу.
Вышэйшая адукацыя, тым больш зараз, ужо не з'яўляецца такой крытычнай. Ёсць сферы, дзе яна абавязковая: напрыклад, медыцына, навука, юрыспрундэнцыя. А калі ты хочаш займацца чымсьці іншым, такім як праграміраванне ці дызайн...
Зараз у Штатах крутыя ўніверсітэты бясплатна выкладаюць анлайн-курсы сваіх прадметаў. Ты можаш прайсці гэты курс, і веды будуць не моцна адрознівацца. Гэта зараз больш важна. Сама паперка нічога не гарантуе, да яна, у прынцыпе, ніколі нічога не гарантавала.
Не трэба баяцца, калі цябе адлічаць. Гэта не страшна.
– Вышэйшую адукацыю я так і не атрымаў і ў 2011-м з'ехаў у ЗША. Зараз працую праграмістам, я IOS developer у кампаніі Comcast, гэта вельмі буйная кампанія ў ЗША. Я вучыўся сам, браў тут кароткатэрміновыя курсы па праграміраванні.
Наконт адукацыі – усё залежыць ад таго, дзе хочаш працаваць. Калі ў навуковай сферы, усё роўна патрэбна computer science, а калі хочаш проста працаваць праграмістам, то можаш не ісці ва ўнівер. Тут галоўнае – твае навыкі, уменне камунікаваць з людзьмі, тое, як ты сябе можаш падаць. Таму калі ты маеш вось гэтыя здольнасці, то і стаж напрацоўваецца.
Цяжка сказаць, ці паўплывала на мяне адлічэнне. Хіба што не моцна. А калі б мне вельмі спатрэбілася адукацыя, захацелася б вучыцца – я б пайшоў вучыцца тут. Але я проста не хачу.
Вышэйшая адукацыя, тым больш зараз, ужо не з'яўляецца такой крытычнай. Ёсць сферы, дзе яна абавязковая: напрыклад, медыцына, навука, юрыспрундэнцыя. А калі ты хочаш займацца чымсьці іншым, такім як праграміраванне ці дызайн...
Зараз у Штатах крутыя ўніверсітэты бясплатна выкладаюць анлайн-курсы сваіх прадметаў. Ты можаш прайсці гэты курс, і веды будуць не моцна адрознівацца. Гэта зараз больш важна. Сама паперка нічога не гарантуе, да яна, у прынцыпе, ніколі нічога не гарантавала.
Не трэба баяцца, калі цябе адлічаць. Гэта не страшна.
19:51 / 11 лютага 2020 / CITYDOG.BY
